سردرد و سرگیجه

درک علل و شناخت روش‌های درمانی برای بهبود کیفیت زندگی

سردرد و سرگیجه

سردرد و سرگیجه چه هستند؟

سردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات پزشکی است که تقریباً همه افراد در طول زندگی آن را تجربه می‌کنند. سرگیجه نیز احساس عدم تعادل یا چرخش است که می‌تواند همراه با سردرد یا به تنهایی رخ دهد. این علائم ممکن است نشانه‌ای از مشکلات مختلف باشند، از خستگی ساده تا شرایط جدی‌تر.

هشدار: در صورت سردرد ناگهانی و شدید، سردرد همراه با تب یا تشنج، یا سرگیجه طولانی‌مدت فوراً به پزشک مراجعه کنید.

انواع شایع سردرد

میگرن

  • درد ضربان‌دار معمولاً در یک طرف سر
  • حساسیت به نور و صدا
  • تهوع و استفراغ
  • ممکن است با اورا همراه باشد

سردرد تنشی

  • درد فشارنده در دو طرف سر
  • احساس فشار دور پیشانی
  • معمولاً خفیف تا متوسط
  • ممکن است مزمن شود

سردرد خوشه‌ای

  • درد بسیار شدید در یک طرف سر
  • معمولاً اطراف چشم
  • اشک‌ریزش و قرمزی چشم
  • حملات دوره‌ای و خوشه‌ای

انواع سرگیجه

سرگیجه واقعی (Vertigo)

احساس چرخش محیط یا خود فرد که معمولاً ناشی از مشکلات سیستم تعادلی گوش داخلی است:

  • سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV)
  • التهاب گوش داخلی (لابیرنتیت)
  • بیماری منییر
  • میگرن وستیبولار

احساس سبکی سر (Dizziness)

احساس عدم تعادل یا نزدیک به غش که ممکن است ناشی از:

  • کاهش فشار خون یا قند خون
  • کم‌خونی
  • اضطراب و استرس
  • کم‌آبی بدن
  • عوارض دارویی
انواع سرگیجه

علل و محرک‌های شایع

علل سردرد

  • استرس و اضطراب
  • کم‌خوابی یا خواب نامنظم
  • کم‌آبی بدن
  • تغییرات هورمونی
  • مصرف برخی مواد غذایی (پنیر کهنه، شکلات، کافئین)
  • مشکلات بینایی
  • عفونت‌ها (سینوزیت، سرماخوردگی)

علل سرگیجه

  • مشکلات گوش داخلی
  • کاهش فشار خون
  • کم‌خونی
  • میگرن
  • مصرف برخی داروها
  • اضطراب و اختلالات پانیک
  • مشکلات قلبی-عروقی

درمان و پیشگیری

درمان‌های دارویی

مسکن‌ها

استامینوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن برای سردردهای خفیف تا متوسط

داروهای تخصصی میگرن

تریپتان‌ها، ارگوتامین‌ها برای حملات میگرنی

داروهای پیشگیری

بتا بلوکرها، ضدافسردگی‌ها، ضدتشنج‌ها برای کاهش دفعات سردرد

درمان سرگیجه

داروهای ضدسرگیجه، آنتی‌هیستامین‌ها، بنزودیازپین‌ها در موارد حاد

درمان‌های غیردارویی

تکنیک‌های آرامش‌بخش

مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق برای کاهش استرس

فیزیوتراپی

تمرینات تعادلی و مانورهای خاص برای سرگیجه

تغییرات سبک زندگی

رژیم غذایی مناسب، خواب کافی، ورزش منظم

طب سوزنی

ممکن است در برخی انواع سردرد مؤثر باشد

نکات پیشگیرانه

نوشیدن آب کافی (حداقل 8 لیوان در روز)
خواب منظم و کافی (7-8 ساعت در شب)
پرهیز از محرک‌های غذایی (کافئین، الکل، مواد افزودنی)
ورزش منظم (30 دقیقه در روز)
مدیریت استرس (تکنیک‌های آرامش‌بخش)
استراحت منظم در طول کار با کامپیوتر

چه زمانی فوراً به پزشک مراجعه کنیم؟

برای سردرد

  • سردرد ناگهانی و بسیار شدید (مانند رعدوبرق)
  • سردرد پس از ضربه به سر
  • سردرد همراه با تب، تشنج یا بیهوشی
  • تغییر در الگوی سردردهای مزمن
  • سردرد همراه با ضعف اندام‌ها یا اختلال تکلم

برای سرگیجه

  • سرگیجه شدید همراه با سردرد
  • سرگیجه پس از ضربه به سر
  • سرگیجه همراه با کاهش شنوایی
  • سرگیجه همراه با تاری دید یا دوبینی
  • سرگیجه همراه با ضعف یا بی‌حسی اندام‌ها
مراجعه به پزشک