صرع چیست؟
صرع یک اختلال عصبی مزمن است که با تشنجهای مکرر و خودبخودی مشخص میشود. تشنج نتیجه فعالیت الکتریکی غیرطبیعی و بیش از حد در گروهی از سلولهای مغزی است. صرع یکی از شایعترین اختلالات عصبی است که حدود 1% از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار میدهد.
انواع تشنج
تشنج کانونی (فوکال)
ناشی از فعالیت غیرطبیعی در یک ناحیه محدود از مغز
علائم:
- حرکات غیرارادی در یک قسمت بدن
- تغییرات حسی (بو، مزه یا بینایی غیرعادی)
- گیجی موقت
- خیرگی چشمها
تشنج عمومی
درگیر شدن تمام مغز و از دست دادن هوشیاری
انواع اصلی:
- تونیک-کلونیک: انقباض عضلات، لرزش و از دست دادن هوشیاری
- غیاب: خیرگی کوتاه مدت (معمولاً در کودکان)
- میوکلونیک: حرکات تند و سریع اندامها
- آتونیک: از دست دادن ناگهانی تون عضلانی
کمکهای اولیه در تشنج
اقدامات صحیح
- آرامش خود را حفظ کنید
- زمان تشنج را یادداشت کنید
- اشیاء خطرناک را از فرد دور کنید
- سر فرد را با چیزی نرم حمایت کنید
- پس از تشنج، فرد را به پهلو بخوابانید
- تا بازگشت کامل هوشیاری با فرد بمانید
اقدامات نادرست
- تلاش برای متوقف کردن تشنج
- گذاشتن چیزی در دهان فرد
- محدود کردن حرکات فرد
- دادن آب یا دارو هنگام تشنج
- ترک فرد تا پایان تشنج
- اورژانسی ندانستن تشنج بیش از 5 دقیقه
تشخیص و درمان صرع
روشهای تشخیص
تاریخچه پزشکی و معاینه
شرح دقیق تشنجها و معاینه عصبی کامل
الکتروانسفالوگرافی (EEG)
ثبت فعالیت الکتریکی مغز برای شناسایی الگوهای غیرعادی
تصویربرداری مغزی (MRI/CT)
شناسایی ضایعات ساختاری مغز مانند تومورها یا اسکار
آزمایشهای خون
بررسی عدم تعادل متابولیک یا عفونتها
گزینههای درمان
داروهای ضدصرع
داروهایی مانند کاربامازپین، والپروات و لوتیراستام برای کنترل تشنجها
تحریک عصب واگ (VNS)
دستگاهی که پالسهای الکتریکی به عصب واگ ارسال میکند
رژیم کتوژنیک
رژیم پرچرب و کم کربوهیدرات برای موارد مقاوم به درمان
جراحی صرع
برداشت ناحیه ایجاد کننده تشنج در موارد خاص
زندگی با صرع
پایبندی به درمان
مصرف منظم داروها طبق دستور پزشک و عدم قطع خودسرانه
خواب کافی
کمبود خواب میتواند محرک تشنج باشد
پرهیز از الکل
الکل میتواند با داروها تداخل داشته و تشنج را تحریک کند
مدیریت استرس
یادگیری تکنیکهای آرامشبخش مانند مدیتیشن
احتیاط در شنا
همیشه با همراهی فردی که از وضعیت شما مطلع است شنا کنید
رانندگی ایمن
رعایت قوانین مربوط به رانندگی برای افراد مبتلا به صرع
باورهای نادرست درباره صرع
صرع یک بیماری روانی است
واقعیت: صرع یک اختلال عصبی است و ربطی به بیماریهای روانی ندارد. این بیماری ناشی از اختلال در عملکرد الکتریکی مغز است.
فرد در حین تشنج زبانش را میبلعد
واقعیت: این اتفاق غیرممکن است. قرار دادن شی در دهان فرد خطرناک بوده و ممکن است باعث آسیب شود.
صرع مسری است
واقعیت: صرع به هیچ وجه مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود.
افراد مبتلا به صرع نمیتوانند زندگی عادی داشته باشند
واقعیت: با درمان مناسب، بسیاری از بیماران میتوانند زندگی کاملاً عادی و پرباری داشته باشند.